Perkembangan pengajian tafsir di masjid-masjid di daerah Kuching, Sarawak

Abstract

Pengajian ilmu tafsir di Sarawak bermula pada kurun ke-19 di daerah Kuching. Antara tokoh-tokoh ilmuwan dalam bidang tafsir pada masa itu ialah Syiekh Haji Othman Abdul Wahab, Datuk Hakim Imam Morshidi bin Awang Haji Nuruddin dan Datuk Patinggi Abang Haji Abdillah. Pengajian tafsir terus berkembang dan bandar Kuching merupakan bandar yang pesat membangunkan pengajian tafsir hingga kini. Permasalahan kajian adakah Masjid India dan Masjid Bahagian Kuching sahaja yang wujud pengajian tafsir, bagaimana pula dengan masjid yang lain. Haji Syam'un menggunakan kitab Tafsir Pimpinan Al-Rahman dan terjemahan kitab Tafsir fl Zilal al-Quran dalam pengajaran beliau. Dari itu, adakah kaedah dan sumber tafsir yang digunakan oleh para pengajar sama atau lain. Sekiranya menggunakan kaedah dan sumber yang lain, bagaimanakah pendekatan mereka terhadap kaedah dan sumber yang digunakan tersebut. Kajian ini telah dijalankan dengan tujuan untuk mengetahui tentang perkembangan tafsir di daerah Kuching, Sarawak berserta dengan kaedah pengajian tafsir, manhaj yang digunakan ketika mengajar tafsir dan apa sumber tafsir yang digunakan dalam pengajaran tafsir. Metode yang digunakan adalah dengan merujuk bahan-bahan bercetak seperti tesis-tesis lama dan juga buku-buku yang berkaitan dengan pengajaran tafsir yang dilakukan di Sarawak dan juga di negerinegeri lain seperti Johor, Kelantan dan Terengganu digunakan sebagai perbandingan dengan pengajian tafsir yang dilakukan di Kuching, Sarawak. Temu bual yang telah dilakukan terhadap pegawai-pegawai dari Jabatan Agama Islam Sarawak Unit Masjid dan Surau seperti pegawai yang menguruskan Tauliah Mengajar Agama dan juga pegawai pengurus Kelas Takmir bagi mendapatkan maklumat aktiviti-aktiviti masjid serta tenaga pengajar tafsir ini di masjid-masjid yang terlibat. Selain itu, temu bual juga telah dilakukan dengan dua orang pengajar tafsir di masjid-masjid di daerah Kuching, Sarawak. Masjid Bahagian Kuching dan Masjid Darul Ibadah telah dipilih sebagai skop kajian ini. Kajian ini mendapati kaedah pengajaran yang berbeza tetapi sumber yang digunakan dalam pengajaran tafsir di masjid-masjid di Kuching, Sarawak adalah sama. Kajian ini mendapati bahawa meskipun dua pengajar menggunakan sumber tafsir yang sama iaitu menggunakan kitab Tafsir Jbnu Kathir, tetapi pendekatan mereka adalah berbeza. Pengajar yang mengajar di Masjid Darul Ibadah memulakan pengajaran mengikut kronologi surah al-Quran. Pengajar akan mengaitkan surah yang diajar tersebut dengan isu-isu semasa sekiranya wujud. Manakala pengajar dari Masjid Bahagian Kuching pula memulakan pengajaran dari akhir surah sehingga awal surah. Hal ini kerana pengajar Masjid Bahagian Kuching itu berkehendak untuk mementingkan pengajaran akidah yang wujud di penghujung surah-surah Al-Quran kepada masyarakat. Cadangan kajian agar pengajar tafsir di masjid yang lain boleh menggunakan bahan ajaran yang berbeza untuk menampakkan variasi dalam pengajaran tafsir kepada masyarakat yang dilakukan di daerah Kuching, Sarawak.