Institusi Yang DiPertuan Besar Negeri Sembilan sejarah dan adat istiadat

Abstract

Institusi Yang DiPertuan Besar Negeri Sembilan atau Yamtuan adalah unik berbanding dengan institusi Raja-Raja Melayu yang lain. Terdapat perbezaan yang agak nyata dan segi sejarah pembentukannya, gelaran yang digunapakai, segi bidang kuasa yang dinikmati, sistem perwarisannya dan adat istiadat yang diamalkan. Wujudnya perbezaan ini adalah dicorakkan oleh latar belakang sejarah pembentukan negeri dan sistem sosial, ekonomi dan politik yang diamalkan oleh masyarakat yang mewujudkan institusi raja itu. Institusi raja bagi Negeri Sembilan menggunakan gelaran Yang DiPertuan Besar dan tidak gelaran Sultan atau Raja seperti negeri-negeri Melayu lain. Sistem perwarisannya adalah berasaskan prinsip dan falsafah Adat Perpatih, iaitu pemilihan berasaskan muafakat dan kebulatan dan tidak mengikut warisan daripada bapa kepada anak lelaki tertua seperti diamalkan oleh Raja-Raja Melayu sejak zaman Kesultanan Melaka. Manakala dari segi bidangkuasa dan kewibawaan keatas Negeri Sembilan Yamtuan tidak mempunyai kedudukan yang sama seperti seorang Sultan yang mempunyai kuasa legislative, kuasa eksekutif dan kuasa kehakiman keatas kerajaan negerinya. Kertas kerja ini cuba menjelaskan kedudukan Yang DiPertuan Besar sebagai Raja bagi Negeri Sembilan dengan melihat sejarah yang dilalui oleh institusi itu, kedudukan baginda dalam sistem tradisional, adat istiadat yang berkaitan serta perubahan yang dialami semasa dan sesudah penamatan kuasa British di Tanah Melayu.