Analisis prestasi kecekapan pengurusan kewangan dan pengurusan agihan zakat: kajian terhadap Majlis Agama Islam Negeri Johor

Abstract

Situasi semasa menunjukkan masih wujud tanggapan negatif dalam kalangan masyarakat Islam terhadap institusi zakat di Malaysia. Beberapa kajian terdahulu menunjukkan bahawa tanggapan tersebut masih wujud disebabkan antaranya ketidakyakinan masyarakat terhadap institusi zakat dari segi pengurusan kewangan institusi zakat serta kecekapan pengurusan dalam mengagihkan zakat kepada asnaf tertentu. Tanggapan tersebut wujud berkemungkinan disebabkan oleh beberapa isu negatif yang berlaku seperti kecekapan Majlis Agama Islam Negeri (MAIN) termasuklah isu lebihan zakat tahunan yang banyak tidak diagihkan serta pengagihan zakat kepada lapan golongan asnaf yang lebih utama menerima zakat yang perlu diberi perhatian oleh institusi zakat. Justeru, kajian telah dijalankan bagi menilai prestasi kecekapan pengurusan kewangan dan agihan Zakat bahagian zakat bagi Majlis Agama Islam Negeri Johor (MAINJ). Menggunakan nisbah aliran tunai sebagai proksi prestasi kewangan dan mengkategorikan prestasi kecekapan agihan iustitusi zakat kepada dua iaitu kecekapan agihan berbentuk kewangan (lebihan zakat tahunan) dan bukan kewangan (keutamaan asnaf). Kaedah regrasi mudah juga digunakan untuk melihat corak agihan asnaf zakat MAINJ. Kajian ini menggunakan data laporan kewangan tahunan dan laporan kutipan dan agihan zakat MAINJ bermula tahun 2000 sehingga 2013. Hasil kajian mendapati presrasi agihan zakat berbentuk kewangan mengalami peningkatan dari tahun ke tahun disamping peningkatan prestasi kewangan MAINJ. Manakala dalam aspek agihan bukan kewangan menunjukkan purata skor agihan zakat belum berada pada nilai terbaik menunjukkan wang zakat diagihkan tidak mengikuti kepentingan kategori asnaf mazhab As-Syafie. Hasil daripada kajian boleh dijadikan sebagai salah satu kayu ukur prestasi kecekapan pengurusan kewangan dan kecekapan agihan zakat oleh institusi zakat khususnya MAINJ dalam usaha meningkatkan prestasi agihan zakat di Johor dan Malaysia amnya.