Penglibatan Kosem Sultan sebagai naibe-i-saltanat dalam pentadbiran kerajaan Uthmaniyyah (1623-1651M)

Abstract

Era ‘kesultanan wanita’ dalam sejarah kerajaan Uthmāniyyah membawa kepada satu corak pentadbiran yang berlainan daripada sebelumnya. Penglibatan harem dalam aspek pentadbiran adalah sangat jelas pada awal abad ke-17M dengan kemunculan seorang tokoh, iaitu Kösem Sultan. Beliau menjadi valide sultan semasa pemerintahan anaknya, iaitu Sultan Murad IV dan Sultan Ibrahim I. Kösem Sultan juga mengekalkan kuasanya semasa pemerintahan cucunya, iaitu Sultan Mehmed IV dengan berstatus sebagai buyuk valide sultan. Oleh itu, kajian ini bertitik tolak daripada penelitian terhadap kenyataan Evrensel dan Minx yang menegaskan Kösem Sultan memiliki kuasa de facto sebagai naibe-i-saltanat selama 30 tahun. Objektif kajian ini adalah untuk mengkaji peranan institusi harem dalam Kerajaan cUthmāniyyah, di samping meneliti kedudukan dan pengaruh Kösem Sultan dalam pentadbiran Kerajaan cUthmāniyyah. Kajian ini juga bertujuan untuk menganalisis peranan Kösem Sultan sebagai naibe-i-saltanat dan kesannya dalam pentadbiran. Kajian ini menggunakan pendekatan kajian kualitatif menerusi reka bentuk kajian sejarah dan analisis kandungan. Data dikumpul menggunakan analisis dokumen terhadap sumber-sumber primer dan sekunder, khususnya berkaitan institusi harem, sejarah pentadbiran dan politik Kerajaan cUthmāniyyah. Data yang diperoleh selanjutnya dianalisis menggunakan pendekatan kritikan luaran dan kritikan dalaman. Dapatan kajian ini menghujahkan bahawa Kösem Sultan memainkan peranan yang signifikan dalam pentadbiran sebagai naibe-i-saltanat. Melalui statusnya itu, beliau berkuasa secara de facto dengan berperanan untuk menjamin kelangsungan pentadbiran keluarga diraja cUthmāniyyah, melicinkan urusan pentadbiran istana dan memberikan perhatian terhadap pembangunan sosioekonomi. Namun begitu, peranan tersebut menimbulkan pelbagai konflik dalam Kerajaan cUthmāniyyah. Sumbangan kajian ini memberi penjelasan tentang institusi harem Kerajaan Uthmāniyyah dan menghuraikan peranan Kösem Sultan sebagai figura harem yang sangat berpengaruh semasa abad ke-17M.